Dostoyevski’nin 1880’de Puskin Aniti’nin açilisi ve yazari anma etkinliklerinde yaptigi ünlü Puskin Konusmasi dinleyenler üzerindederin bir etki birakmis ve Rus edebiyat tarihinde bir dönüm noktasi olarak kabul edilmistir.
“Insanligin dünya çapinda birligi ülküsünü de dile getirdigim zaman, bütün salon isteri nöbetine tutulmus gibiydi. Konusmam sona erdiginde atilan coskulu çigliklari, haykirislari anlatamam. Birbirini hiç tanimayan dinleyiciler aglasiyor, birbirlerini kucakliyor ve bundan böyle daha iyi insanlar olacaklarina, komsularindan nefret edecek yerde onlari seveceklerine yeminler ediyorlardi. (…) Konusmamda, hakkinda birkaç övücü söz söyledigim Turgenyev, gözlerinde yaslarla kendini kollarima atti. Ivan Aksakov kürsüye firladi ve herkese, konusmanin yalnizca bir konusma olmayip tarihî bir olay oldugunu söyledi.”
DOSTOYEVSKI’NIN PUSKIN KONUSMASININ ARDINDAN ANNA’YA YAZDIGI MEKTUPTAN
“Sirasi geldiginde, daha önce bir fare gibi sessiz oturan Dostoyevski kürsüye çikti; bes dakika içerisinde istisnasiz olarak herkesi tek bir yürek, tek bir zihin olarak avucunun içerisine almisti.”
GLEB USPENSKI