Yeni Türk Edebiyatında Önsözler

19. yüzyıl Türk edipleri -bir ifade düzlemi olarak kültür hayatımıza giren yeni bir alana, forma- önsöze önemli bir görev yüklemişler ve onu okuyucuyla aralarında bir köprü olarak kullanmanın ötesinde, edebiyat ortamı içinde de dolaşıma sokup edebî görüşlerini açıklama, eleştirilerini, önerilerini dile getirme yolunda birer işlevsel metin haline getirmişlerdir. Böylece önsözler, bu dönemde hem edebiyat kuramı ve eleştiri alanlarının oluşmasına zemin olmuş hem de edebî türlerin ve elbette edebiyatın gelişmesine önemli katkılarda bulunan metinler olma özelliği kazanmıştır.

Elinizdeki kitabın ilk amacı, edebiyat sanatı kapsamında “önsöz”ün salt bir anahtar metin olarak kalmayıp edebî bir form, bir düzlem boyutuna ulaşabildiği gerçeğini sergilemektir. Önsözün 19. yüzyıl Türk edebiyatındaki özel konumu, örnek bağlamında, çalışmayı bu verimli sürece kendiliğinden yöneltti. Zira, seçkinin öncelikli amacı, en karakteristik gereçlerini söz konusu dönemde buldu. Seçki ikincil amaçlarından birini tam bu noktada belirginleştiriyor ve 20. yüzyılın görece kısır önsöz varlığından çok daha zengin bir dağarcığa sahip bu dönemin edebiyat anlayışı hakkında bilgi edinmek için de bir kaynak özelliği kazanıyor. Ayrıca bir önceki asrın edebî diline, yazım özelliklerine yönelik ilgilere de bir zemin hazırlıyor.