Kuyucaklı Yusuf, kimsesiz bir çocuğun isyankâr bir genç adama dönüşme hikâyesidir. Yusuf'un çocukluk acıları, sakladığı sırlar, almak zorunda olduğu kararlar ve dik duruşunun ardındaki naif yüreği onu giderek zorlaşan bir mücadelenin içine atacaktır: Doğruluktan vazgeçmeme mücadelesidir bu.
Sabahattin Ali'nin başyapıtı kabul edilen eser, incelikle işlenmiş köy hayatı ve karakter tasvirlerinin eşliğinde, güçlü-güçsüz arasındaki mücadeleyi ve zorluklarla dolu bir aşk hikâyesini sürükleyici bir kurguyla anlatır.