İstanbul’u Doyurmak

İstanbul, yu¨zlerce yıl Osmanlı I?mparatorlug?u’na bas¸kentlik yapmıs¸,
gu¨nu¨mu¨zdeyse Tu¨rkiye’nin finansal kalbi olan, tarihi^, ku¨ltu¨rel ve ekonomik
ac¸ıdan her zaman o¨nemli bir s¸ehir. Candan Tu¨rkkan, I?stanbul’u Doyurmak’ta
“ias¸e”nin, iktidarın kendini var etme arac¸larından biri oldug?u tespitinden
hareket ediyor; so¨z konusu tespitin yu¨zyıllar ic¸inde bu toprakların kendine has
ekonomi politig?iyle nasıl do¨nu¨s¸u¨p ne gibi sosyal ve siyasi sonuc¸lar yarattıg?ını
ele alıyor.
Osmanlı do¨neminde I?stanbul’un ias¸esine ilis¸kin birincil kaynakları, tarihi^,
antropolojik ve cog?rafi c¸alıs¸maları kullanarak gıda sisteminin o¨zelliklerini
belirleyen Tu¨rkkan, bu sistemin 19. yu¨zyıldaki c¸o¨zu¨lu¨s¸u¨nu¨ takip ederek
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan genis¸ bir tarihsel su¨rec¸te gıda rejiminin
son derece etraflı bir analizini yapıyor. 1980’lerden itibaren gu¨ndelik hayatta/
ekonomide yas¸anan do¨nu¨s¸u¨m ve deg?is¸imlerin, neoliberal politikaların,
ku¨reselles¸menin, sermaye piyasalarının, tedarik zincirlerinin izini su¨rerek
I?stanbul’un nasıl doyuruldug?unun/doydug?unun gu¨nu¨mu¨zdeki dinamiklerine
daha yakından bakıyor. U¨stelik hem farklı bir gıda sistemi hem de farklı bir gıda
rejimi vaat eden “kars¸ı hareketleri”, alternatif yaklas¸ımları da ihmal etmeyerek.
I?stanbul’un oldug?u kadar Tu¨rkiye’nin de gerek tarihini gerek ias¸e ku¨ltu¨ru¨nu¨,
deg?is¸en beslenme politikalarını anlamak ic¸in c¸ok o¨nemli bir kaynak.
“(...) gıdanın nasıl u¨retildig?inin, hangi gıdaların u¨retil- dig?inin, u¨retim
yerlerinden tu¨ketim noktalarına nasıl tas¸ındıklarının, nerede ve nasıl alınıp
satıldıklarının, onları kimlerin is¸leyip tu¨kettig?inin, tu¨m bunların siyasi sorular
oldug?unu ve dolayısıyla siyasi bu¨nyenin nasıl tesis edildig?inin, egemenle tebaa
arasındaki ilis¸kinin dog?asının –kimin, kimi, nasıl yo¨nettig?inin ve bu yo¨netimin
neyi gerektirdig?inin– go¨stergeleri olduklarını savunuyorum.”
CANDAN TU¨RKKAN